سیستم اگزوز از سیستمهای مهم خودرو است که وظیفه خارج کردن دود و گازهای تولید شده در سیلندر را بر عهده دارد. این سیستم شامل اجزای مختلفی است که همگی در همکاری با یکدیگر به خارج کردن گازهای تولید شده از محفظه احتراق و در نهایت خودرو میپردازند. در این مطلب با سیستم اگزوز خودرو و اجزای مهم آن آشنا شده و به نقش هر یک از اجزا اشاره خواهیم داشت.
"*"فیلدهای ضروری را نشان می دهد
اگزوز ماشین چیست؟
اگزوز در هر وسیله نقلیه موتوری وجود دارد و واکنشهای شیمیایی ایجاد شده در سیلندرها را به خارج از وسیله انتقال میدهد. در صورت عدم وجود اگزوز، وسیله نقلیه یا خودرو همچون یک دیگ جوش آمده و منفجر میشود. البته اگزوز وظیفه دیگری هم دارد و آن کم کردن آلایندگیها و کاهش صدا و دما است. برای مثال اگر گازهای حاصل از واکنشهای شیمیایی در موتور با دمای 800 درجه به همان صورت وارد هوا شوند، بر روی محیط زیست، انسانها و هر موجود دیگری تاثیر فاجعهآمیزی گذاشته میشود. پس نقش اگزوز در خودرو بسیار مهم است و در کنترل دمای محفظه موتور نقش قابل توجهی دارد.
انواع اگزوز ماشین
در حال حاضر اگزوز ماشین در انواع مدلهای مختلف موجود است که مهمترین آنها به شرح زیر میباشد:
- اگزوز مدل تک خروجی: این مدل اگزوز دارای یک لوله برای خارج کردن دود است و از تمام مدلها ارزانتر میباشد. البته از این مدل در موتورهای کم حجم و کم قدرتتر استفاده میشود. دلیل آن هم به خاطر کم بودن خروجی دود و گاز است.
- اگزوز مدل دو خروجی: این اگزوز به اگزوز دوگانه نیز معروف است و در حال حاضر بسیار رایج است. از این مدل اگزوز در خودرو با حجم و قدرت موتور بالا استفاده میشود.
- اگزوز مدل دوگانه مختلف: این مدل اگزوز مشابه مدل قبلی است و تنها یک تفاوت کوچک با آن دارد. تفاوت موجود در این است که اگزوز دوگانه مختلف به دلیل برخورداری از مخزنهای کوچکتر، در خودروهای کوچک قابل استفاده است. در حالی که در مدل دو خروجی به واسطه استفاده از مخزنهای بزرگتر، امکان استفاده از لولههای خم شونده وجود نداشته و از آن نمیتوان در خودروهای کوچک استفاده کرد.
- اگزوز high performance: در این اگزوز سرعت خروج گاز و دود بسیار بالا است. دلیل آن هم به خاطر استفاده از آلیاژهای خاص در طراحی اگزوز است.
اجزای سیستم اگزوز خودرو
سیستم اگزوز خودرو شامل اجزا و قطعات مختلفی است که هر یک نقش و کارکرد مخصوص خود را دارند:
"*"فیلدهای ضروری را نشان می دهد
-
منیفولد اگزوز
منیفولد یا چندراهی اگزوز اولین بخش از سیستم اگزوز ماشین بوده و از جنس چدن، استیل، آهن و یا منیزیم میباشد. این بخش گازهای خروجی را از تمام سیلندرها جمع کرده و به سایر بخشهای اگزوز ارسال میکند. در واقع منیفولد قطعهای است که وظیفه آن دریافت دود و گاز ناشی از احتراق در موتورو سیلندرها و هدایت آنها به بخش دیگر است. این قطعات میتوانند طراحی ساده و یا پیچیدهای داشته باشند.
-
لولههای اتصال یا رابط
در سیستم اگزوز ماشین لولههایی وجود دارد که نقش رابط بین قطعات مهم یعنی منیفولد، انباره و سر اگزوز را بر عهده دارند. لولههای رابط به طور معمول از جنس آهن یا استیل هستند و بر اساس استانداردهای بالایی ساخته میشوند. کارایی و عمر لولههای اتصال به جنس، طول، شعاع قوسها، قطر اسمی لوله و موارد دیگر بستگی دارد.
-
منبع یا انباره
همانطور که متوجه شدیم اگزوز ماشین در کاهش صدای گازهای تولید شده در احتراق موتور نیز نقش دارد. در بخش منبع یا انباره اگزوز مجموعهای از لولههای سوراخدار وجود دارد که به کاهش صدا میپردازند. امواج صدای تولید شده در موتور در منبع اگزوز منعکس شده و کمتر میشوند. این عمل باعث میشود تا صدای خروج گازها از اگزوز گوش خراش و آزاردهنده نباشد.
-
کاتالیست یا کاتالیزور
یکی از اجزای مهم سیستم اگزوز خودرو که پیشتر در یکی از مطالب در رابطه با آن به تفصیل صحبت کردیم، کاتالیزور است. این قطعه در داغترین بخش سیستم اگزوز ماشین نصب شده و میزان گازهای آلوده و سمی تولید شده را کاهش میدهد. در واقع کاتالیست قطعهای است که گازهای سمی حاصل از فرآیند احتراق همچون مونوکسید کربن، هیدروکربن و اکسیدهای نیتروژن را کاهش داده و آنها را به گازهای غیر سمی و بیخطر تبدیل میکند. در صورتی که کاتالیزور از کارکرد صحیح برخوردار باشد، 90 درصد گازهای سمی از بین میرود و محیط زیست کمتر در معرض آلودگی و خطر قرار میگیرد.
-
کلکتور
کلکتور یا گردآورنده از دیگر اجزای سیستم اگزوز خودرو است که در آن لولههای منیفولد به یکدیگر میپیوندند. این بخش وظیفه اتصال تمام لولههای منیفولد با لوله اصلی خروجی اگزوز را بر عهده دارد.
-
سنسور اکسیژن
در خودروها معمولا دو سنسور اکسیژن به کار میرود که یکی از آنها بعد از منیفولد و دیگری قبل از کاتالیزور قرار دارد. وظیفه این سنسور اندازهگیزی میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی اگزوز است.
-
رزوناتور
رزوناتور قطعهای است که در تمام خودروها وجود ندارد. این قطعه بعد از کاتالیزور نصب شده و به کاهش صدای تولیدی در فرکانسهای معین میپردازد. با این که رزوناتور درصد زیادی از صدای خروجی اگزوز را کاهش میدهد، وظیفه اصلی آن کاستن از حجم صدا نمیباشد.
-
مافلر یا سایلنسر
مافلر یا سایلنسر قطعهای است که جهت کاهش صدای تولیدی اگزوز کاربرد دارد. این قطعه به رزوناتور شباهت دارد؛ اما با آن کاملا متفاوت است. مافلر در طیف وسیعی از فرکانسهای مختلف و رزوناتور در فرکانسهای مخصوص و معین کار میکند.
-
سر اگزوز
آخرین بخش از سیستم اگزوز ماشین، سر اگزوز یا خروجی نام دارد. تمام گازها از این بخش به خارج هدایت میشوند. سر اگزوز در زیبایی خودرو نیز نقش مهمی دارد.
جمع بندی
در این مطلب از سایت گلپانیا در خصوص سیستم اگزوز خودرو و اجزای مهم آن صحبت کردیم. همانطور که ملاحظه کردید سیستم اگزوز ماشین از مهمترین سیستمهای خودرو محسوب شده و شامل اجزا و قطعات مختلفی است. منیفولد، لولههای رابط، کاتالیزور، کلکتور و منبع از مهمترین اجزای اگزوز ماشین هستند و هر یک نقش و وظیفه خاصی را بر عهده دارند. با توجه به اینکه اگزوز ماشین نقش مهمی در کارکرد و حفظ ایمنی خودرو دارد، باید به سلامت آن توجه کرده و هرگونه آسیب و مشکل در آن را سریعا برطرف کرد. گلپانیا با تیمی مجرب و محتوایی کاملاً کاربردی، دورههای آموزشی خودرو متناسب با نیاز شما را ارائه میکند.