سیستم تعلیق از سیستم‌های مهم خودرو بوده که در تعادل و حرکت روان خودرو نقش مهمی دارد. در این سیستم قطعات مختلفی وجود دارد که از مهمترین آنها باید به کمک فنر اشاره کرد. کمک فنر در به حداقل رساندن میزان ارتعاشات ناشی از حرکت خودرو در سطوح ناهموار نقش دارد و از ضربات وارده و لرزش در کابین خودرو جلوگیری می‌کند. این قطعات در انواع مختلفی موجود هستند که هر یک مکانیزم مخصوص به خود را دارند. در این مطلب قصد داریم به بررسی انواع کمک فنر بپردازیم و با خصوصیات هر یک بیشتر آشنا شویم.
کمک فنرها از قطعات مهم در خودرو و سیستم تعلیق آن هستند. این قطعات در ابعاد و اشکال مختلفی طراحی می‌شوند و اغلب در نزدیکی چرخ‌های خودرو قرار می‌گیرند. وظیفه‌ای که کمک فنر دارد این است که میزان ارتعاشات ناشی از حرکت خودرو در سطوح ناهموار را کاهش دهد و از ضربات وارده و لرزش‌های متعدد در خودرو جلوگیری نماید. برای همین است که کمک فنر جزو قطعات بسیار مهم محسوب شده و در آسایش سرنشینان خودرو نقش زیادی دارد.
کمک فنر شامل دو سر بوده که یکی از آنها به اتاق یا شاسی خودرو و بخش دیگر به یک قطعه متحرک از سیستم تعلیق نظیر پوسته اکسل یا طبق وصل می‌شود. در این وضعیت حرکت فنر سبب افزایش و کاهش طول کمک فنر می‌شود. در واقع با حرکت خودرو بر روی سطوح ناهموار، وضعیت فنرها تغییر پیدا کرده و طولشان کم و زیاد می‌شود. هدف از به کارگیری کمک فنر، از بین بردن نوسانات فنر است. خوب است اشاره شود که این قطعات زیر بار وزن خودرو نیستند و بر روی ارتقای خودرو هم تاثیری نمی‌گذارند. البته بعضی از کمک فنرها میتوانند از این قابلیت نیز برخوردار باشند.
کمک فنرها از نظر ساختار و مکانیسم عملیاتی قابل تقسیم هستند. همچنین این قطعات را میتوان بر اساس چند تیوپه بودن طبقه‌بندی کرد. کمک فنرها از نظر ساختاری به 6 دسته تقسیم می‌شوند. این کمک فنرها از نظر روش جذب ارتعاشات و ختثی کردن آنها با هم تفاوت دارند. از سوی دیگر این قطعات از نظر ساختار فیزیکی به دسته‌های تک تیوپه، دو تیوپه و با مخزن بیرونی قابل تقسیم هستند. تفاوت این قطعات هم در ساختمان داخلی و محل قرارگیری گاز و سیال داخلی‌شان است.
با این وجود از مرسوم‌ترین کمک فنرها باید به دو نوع گازی و روغنی اشاره کرد که ساختار و نحوه عملکردشان به این شرح است:
کمک فنرها با توجه به وزن خودرو، اندازه خودرو و شرایط دیگر، ممکن است نرم‌تر یا خشک‌تر باشند. این کمک فنرها باید به صورت مشخصی تنظیم شوند تا بهترین تاثیر را در خودرو داشته باشند. در خودروهای باری همچون وانت و ماشین‌های باری، کمک فنرها سفت‌تر تنظیم می‌شوند. چرا که باید وزن زیادی را تحمل کنند. اما در خودروهای سواری کوچک، کمک فنرها اغلب نرم‌تر هستند. این باعث می‌شود تا به سرنشینان خودرو کمترین ضربه وارد شود.
همانطور که متوجه شدیم در کمک فنر روغنی، پیستون در داخل یک سیلندر پر از روغن در حال حرکت است. در زمان حرکت پیستون مقاومت زیادی وجود دارد. برای همین حرکت آن به آهستگی صورت گرفته و نوسانات را از بین می‌برد. هر چقدر تعداد سوراخ‌های پیستون کمتر و اندازه آن کوچکتر باشد، ضریب میرایی کمک فنر بیشتر می‌شود.
کمک فنرهای تلسکوپی نوع خاصی از کمک فنرهای روغنی هستند. در زمان خروج روغن از پیستون، روغن از سوراخ‌های بزرگتری خارج شده و در این زمان مقاومت کمتر است. اما در زمان باز شدن کمک فنر، روغن باید از سوراخ‌های کوچکتری عبور کند که در این شرایط مقاومت بیشتر می‌شود. برای همین در کمک فنر تلسکوپی جمع شدن به آسانی انجام می‌شود. اما در زمان باز شدن از خود مقاومت زیادی نشان می‌دهد تا بتواند نوسانات را از بین ببرد.
در کمک فنرهای روغنی زمانی که روغن با سرعت از سوراخ‌ها عبور می‌کند، احتمال هوا گرفتگی و کف کردن وجود دارد. برای حل این مشکل معمولا به داخل محفظه سیلندر گاز نیتروژن فشرده وارد می‌کنند. این گاز معمولا در کیسه لاستیکی قرار گرفته تا با روغن ترکیب نشود. پس در کمک فنر هیدرواستاتیکی به جای استفاده از روغن، از گاز نیتروژن و یا گازهای دیگر استفاده می‌شود. زمانی که به کمک فنر ضربه وارد شود، گازهای موجود مانع از ایجاد حباب هوا می‌شوند و فنر عملکرد بهتری در زمان باز و بسته شدن از خود نشان می‌دهد.
از دیگر انواع کمک فنر باید به کمک فنر بادی اشاره کرد. در این کمک فنرها محفظه هوای فشرده آب‌بندی شده وجود دارد که هوای فشرده آن توسط یک کمپرسور تامین می‌شود. برای کنترل فشار هوای داخل سیلندر هم سوپاپ‌های کنترل ورودی و خروجی هوا وجود دارد.
در این کمک فنرها نیرو به وسیله یک اهرم به داخل سیلندر منتقل می‌شود. در این شرایط پیستون‌ها به یک سمت و روغن به سمت مخالف جریان پیدا می‌کند. زمانی که فنر جمع شود، روغن از داخل مجراهای درشت عبور کرده و با باز شدن فنر روغن از زیر مجراهای ریز رد می‌شود.
در این کمک فنرها ضریب میرایی قابل تنظیم است. به این صورت که میتوان ضریب میرایی و ثابت فنر را تغییر داده تا متناسب با شرایط از خود واکنش نشان دهد. در کمک فنر قابل تنظیم سنسورهایی قرار دارد که شرایط حرکت خودرو همچون سرعت، شتاب و نیروهای وارده را دریافت کرده و پس از پردازش آنها، باز و بسته شدن سوپاپ‌های ورودی و خروجی را کنترل می‌کند.
در این مطلب با یکی از قطعات مهم در سیستم تعلیق خودرو یعنی کمک فنر آشنا شدیم. همانطور که متوجه شدیم کمک فنرها برای به حداقل رساندن میزان ارتعاشات ناشی از حرکت خودرو در سطوح ناهموار به کار می‌روند و قادر به جلوگیری از ضربات وارده و لرزش‌های متعدد در خودرو می‌باشند. این قطعات از نظر ساختار و عملکرد در انواع متنوعی موجود می‌باشند. از انواع کمک فنر خودرو میتوان به کمک فنر هیدرولیکی یا روغنی، کمک فنر تلسکوپی، کمک فنر هیدرواستاتیکی، کمک فنر بادی، کمک فنر اهرمی و کمک فنر قابل تنظیم اشاره کرد. با شناخت کمک فنرها و ساختارشان، میتوانید علائم خرابی کمک فنر را تشخیص داده و در صورت نیاز برای تعمیر کمک فنر اقدام نمایید.
مشاوره رایگان
"*"فیلدهای ضروری را نشان می دهد
گلپانیا اولین مرجع آموزش آنلاین تخصصی خودرو
با عضویت در خبرنامه ما از جدیترین دوره هاو تخفیف با خبر شوید
تمامی حقوق این سایت برای آکادمی گلپانیا محفوظ است
