ترمز دستی یا ترمز پارک، از مهمترین سیستمهای موجود در خودرو است که برای ثابت نگه داشتن خودروی متوقف شده کاربرد دارد. سیستم ترمز دستی در حالت کلی به دو دسته مکانیکی و برقی تقسیم میشود. در این مطلب قصد داریم در خصوص ترمز دستی برقی صحبت کنیم و با نحوه عملکرد و مزایای آن نسبت به ترمز دستی مکانیکی آشنا شویم.
ترمز دستی یا ترمز پارک، از اجزای مهم و ضروری است که در تمام لوازم نقلیه وجود دارد. این قطعه به ثابت نگه داشتن خودروی متوقف شده پرداخته و از حرکت آن خودداری میکند. ترمز دستی باید قادر به نگه داشتن خودرو حتی در شیبی با زاویه 30 درجه باشد تا امنیت خودرو به خوبی تامین گردد. برای همین این بخش از خودرو همچون سایر سیستمها و اجزای خودرو اهمیت زیادی دارد و سلامت و عملکرد بینقص آن بسیار مهم است. ترمز دستی معمولا به صورت اهرم، دکمه و یا پدال در داخل کابین و در جایی نزدیک به دست راننده تعبیه میشود. مدل اهرمی ترمز دستی نزدیک به کنسول وسط و پشت اهرم دنده و مدل دکمهای آن جایی نزدیک به فرمان یا کنار اهرم دنده قرار دارد. ترمز دستی پدالی هم نزدیک به پای راننده و فاصله 15 تا 20 سانتی متری از پدال ترمز تعبیه میشود.
ترمز دستی از نظر شکل ظاهری شامل سه نوع دکمهای، اهرمی و پدالی است که از این میان، ترمز دستی دکمهای نمونه جدیدتر این سیستم محسوب میشود. حال سیستم ترمز دستی از نظر نحوه عملکرد به دو دسته تقسیم میشود که عبارتند از:
ترمز دستی مکانیکی که معمولا به صورت اهرمی و پدالی دیده میشود، از انواع رایج و قدیمی ترمز دستی است. برای فعال کردن این ترمز دستی باید اهرم را به سمت بالا کشیده شده و یا پدال را تا انتها فشار داد. غیر فعال کردن آن هم با رها کردن اهرم و پدال صورت میگیرد.
ترمز دستی برقی (EPB)، جدیدترین سیستم ترمز دستی است که به منظور بالا بردن کیفیت و قابلیتهای ترمز دستی ابداع شده است. این نوع ترمز دستی که به صورت دکمهای و یا پدالی دیده میشود، بر اساس نحوه عملکرد به دو دسته کابلی و غیر کابلی تقسیم میشود. در ترمز دستی برقی از لنت یا کفشک برای درگیر کردن چرخهای عقب و متوقف کردن آنها استفاده میشود. نحوه فعالسازی لنتها در آن هم از طریق نیروی برق صورت میگیرد.
همانطور که در بخش قبل اشاره کردیم، ترمز دستی برقی از انواع سیستم ترمز دستی است که در آن وظیفه درگیر شدن چرخهای عقب با لنت و فعال شدن ترمز به سیستم کنترل الکترونیکی خودرو مربوط است. در این نوع ترمز دستی خبری از اهرم سنتی نبوده و درگیر کردن ترمز چرخهای عقب به وسیله کلید مخصوص در کنسول یا داشبورد انجام میشود. با کشیدن کلید مخصوص به سمت بالا، ترمز پارک یا ترمز دستی برقی فعال شده و خودرو از حرکت میایستد. با فشردن دکمه به سمت پایین هم ترمز دستی غیر فعال میشود و میتوان برای حرکت خودرو اقدام کرد.
یک نکته قابل توجه در طراحی ترمز دستی برقی این است که ایسیو جهت جلوگیری از آسیب دیدن خودرو در زمان فراموش کردن غیر فعالسازی ترمز دستی توسط راننده، وارد عمل شده و آن را به طور خودکار غیر فعال میکند. در صورتی که در خودروهای مجهز به ترمز دستی اهرمی یا سنتی این قابلیت وجود ندارد. گاها پیش آمده است که راننده بدون پایین آوردن اهرم ترمز دستی سنتی اقدام به حرکت کرده و مسافت زیادی را در این شرایط طی میکند. رانندگی در این وضعیت سبب آسیبهای زیادی به ترمز چرخهای عقب میشود.
ترمز دستی برقی از مزایای زیادی برخوردار است و برتریهای خاصی نسبت به ترمز دستی مکانیکی دارد. در خصوص مهمترین مزایای ترمز دستی برقی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ترمز دستی برقی در کنار مزایای زیادی که دارد، از چند عیب نیز برخوردار است. مهمترین معایب ترمز دستی برقی گران بودن قطعات، تعمیر سخت و پر هزینه، بالا بودن هزینه تمام شده تولید و پیچیدگی موتورهای برقی و در نتیجه تعمیرات سختتر آن است.
استفاده از ترمز دستی برقی بسیار راحت است و بر خلاف سیستمهای سنتی نیازی به نیروی بالای دست جهت فعال یا غیر فعال کردن ندارد. برای استفاده از این سیستم یک دکمه مخصوص در کنسول خودرو تعبیه میشود که راننده با بالا آوردن آن سیستم را فعال و با پایین بردن آن سیستم را غیر فعال میکند. با بالا آوردن دکمه ترمز دستی برقی، علامت مخصوص ترمز دستی بر روی همان دکمه یا در پشت آمپر روشن میشود که نشانگر فعال بودن سیستم و درگیر بودن ترمز چرخهای عقب است. با فشردن دکمه به سمت پایین هم علامت مربوطه خاموش شده و خودرو آماده حرکت میشود.
در سیستم ترمز دستی برقی، موتور الکتریکی در کالیپر ترمز چرخ عقب قرار دارد. در این ترمز هیچ کابلی وجود نداشته و ترمز دستی با استفاده از نیروی برق شروع به کار میکند. راننده با فشردن دکمه مربوطه سبب فعال شدن ترمز دستی شده و چراغ صفحه نمایش موجود بر روی کلید روشن میشود. غیر فعالسازی سیستم هم با فشردن همان دکمه انجام میشود. لازم به اشاره است که فعالسازی لنتها در سیستم ترمز دستی برقی به دو صورت مختلف انجام میشود. با بررسی دو نوع سیستم ترمز دستی برقی میتوانیم به نحوه عملکرد هر کدام پی ببریم.
این ترمز دستی برقی ساختاری ساده و شبیه به ترمز دستیهای مکانیکی یا سنتی دارد. در این سیستم دکمه فعالسازی ترمز دستی با دو سیم به لنتهای روی چرخ وصل میشود. در میان راه هم موتور الکتریکی قرار دارد که عمل کشیدگی و تنظیم عملکرد لنتها را توسط سیمها انجام میدهد. این نوع ترمز دستی برقی شامل دو بخش مکانیکی و الکترونیکی است.
در این ترمز دستی الکترونیکی خبری از هیچ کابلی برای فعال کردن سیستم نمیباشد. در ترمز دستی برقی غیر کابلی، موتور الکتریکی درون کالیپرهای چرخ عقب کار گذاشته میشود. این سیستم هیچ بخش مکانیکی ندارد و تنها از اجزای الکتریکی برخوردار است.
در این مطلب با ترمز دستی برقی خودرو آشنا شدیم و به نحوه عملکرد آن پی بردیم. این سیستم ترمز دستی نسبت به سیستم مکانیکی و سنتی مزایای زیادی دارد و سبب سهولت کار راننده و ایمنی بیشتر خودرو و سرنشینان آن میشود. برای همین بسیاری از خودروسازان از ترمز پارک برقی در خودروهای جدید استفاده میکنند. در صورت نیاز به دوره های هیدرولیک و برق و مکانیک بیشتر می توانید از دوره های آموزشی مجموعه گلپانیا استفاده نمایید.
مشاوره رایگان
"*"فیلدهای ضروری را نشان می دهد
گلپانیا اولین مرجع آموزش آنلاین تخصصی خودرو
با عضویت در خبرنامه ما از جدیترین دوره هاو تخفیف با خبر شوید
تمامی حقوق این سایت برای آکادمی گلپانیا محفوظ است
