باتری و دینام از مهمترین اجزا در سیستم برق خودرو هستند و نقش تامین و ذخیره برق مورد نیاز تجهیزات الکتریکی خودرو را ایفا میکنند. در صورتی که این قطعات با مشکل مواجه شوند، در عمل برقرسانی به قطعات الکتریکی اختلال ایجاد میشود. حال سوالی که برای بسیاری از رانندگان مطرح است این است که از کجا میتوان فهمید باتری ماشین خراب شده است یا دینام؟ در پاسخ به سوال باید اشاره شود که خرابی دینام و باتری، هر یک با علائم و نشانههایی همراه است. در این مطلب قرار است به بررسی نشانههای خرابی باتری و دینام ماشین بپردازیم و به زمان تعویض آنها پی ببریم.
باتری و نقش آن در خودرو
باتری از مهمترین قطعات در سیستم الکتریکی یا برق خودرو است و وظیفه تامین انرژی الکتریکی لازم برای راهاندازی موتور و تامین برق مورد نیاز اجزای برقی خودرو در زمان خاموش بودن موتور را بر عهده دارد. زمانی که خودرو خاموش است، قطعات و اجزایی مانند چراغهای داخلی و خارجی، سیستم تهویه و سیستم صوتی از باتری ماشین تغذیه میکنند. زمانی هم که خودرو روشن شود، دینام به تامین انرژی قطعات میپردازد. برای همین خرابی باتری ماشین یا دشارژ شدن آن، با اختلال در عملکرد بسیاری از اجزا و بخشهای مختلف خودرو همراه است.

دینام و نقش آن در خودرو
دینام از دیگر قطعات مهم در سیستم برق خودرو است و به عنوان تولید کننده برق ماشین شناخته میشود. این قطعه در واقع یک موتور مولد الکتریکی است که بعد از شدن موتور، به تولید برق مورد نیاز خودرو میپردازد. دینام با تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی، برق خودرو را تامین میکند. همچنین شارژ مجدد باتری را انجام میدهد. در صورتی که این قطعه دچار خرابی و نقص شود، شارژ باتری تمام شده و بسیاری از اجزا و بخشهای خودرو از کار میافتد. برای همین توجه به نشانههای خرابی دینام و همچنین باتری اهمیت بسیار زیادی دارد.
نشانههای خرابی باتری خودرو
باتری ماشین همچون سایر قطعات عمر مشخصی دارد و با رسیدن به پایان عمر مفید خود دچار فرسودگی میشود. در این زمان باید برای تعویض باتری ماشین اقدام کرد. از طرفی استارت نخوردن ماشین برای مدت زمان طولانی، خرابی دینام، نوسانات شدید دمایی و ضربات فیزیکی میتواند منجر به خرابی باتری شود. خرابی باتری ماشین با علائمی همراه است که با اطلاع از آنها میتوان خیلی سریع برای تعویض باتری اقدام کرد. این علائم عبارتند از:
- استارت نخوردن خودرو یا تاخیر در استارت: در این شرایط حین استارت زدن، صدای کلیک مانندی از خودرو خارج میشود. دلیل آن هم به خاطر توان ناکافی باتری است. در برخی مواقع هم استارت با تاخیر و سختی انجام میشود که نشان از خرابی باتری دارد.
- خوردگی قطبها یا سر باتری ماشین: یکی دیگر از علائم خرابی باتری ماشین، خوردگی قطبها یا سولفاته شدن سر باتری است. در این زمان لایههای سفید یا سبز رنگی بر روی قطبهای ماشین ظاهر میشوند که سبب ایجاد مقاومت در اتصالات و کاهش کارایی باتری میشود. سولفاته شدن باتری نشان دهنده نشت اسید باتری است.
- تغییر رنگ باتری یا بوی ناخوشایند آن: باتریهای معیوب رنگ متفاوتی نسبت به باتریهای سالم دارند. در صورتی که باتری خودرو اتمی باشد، تغییر رنگ آن به رنگ سفید نشان از خرابی آن دارد. همچنین خراب شدن باتری ممکن است با پخش بوی ناخوشایند در کابین ماشین همراه باشد. این بو که به بوی پوسیدگی یا بوی تخم مرغ فاسد شبیه است، ناشی از نشت گازهای باتری به بیرون است.

علائم خرابی دینام خودرو
دینام هم همچون باتری در معرض خرابی قرار دارد و معمولا به خاطر خرابی بلبرینگها، سوختن سیم پیچهای داخلی، فرسودگی زغال و یا عوامل محیطی همچون گرمای زیاد دچار آسیب میشود. خرابی دینام با نشانههایی همراه است که مهمترین آنها عبارت است از:
- کاهش نور چراغها: یکی از مهمترین نشانههای خرابی دینام ماشین، کم نور شدن چراغهای جلو خودرو یا چراغهای داشبورد است. در صورتی که در حین رانندگی چراغها به تدریج کم نور شوند، به احتمال زیاد دینام دچار مشکل شده است.
- اختلال در عملکرد اجزای برقی: با توجه به اینکه دینام تامین کننده برق مورد نیاز اجزای سیستم الکتریکی است، خرابی آن باعث اختلال در عملکرد اجزایی مانند سیستم صوتی و بالابر شیشهها میشود.
- خروج صدای کلیک یا غیر عادی: خروج صداهای غیر عادی همچون صدای ناله، سایش و غرغر از زیر کاپوت، به خرابی بلبرینگ یا تسمه دینام مربوط است. در این شرایط باید سریعا به یک تعمیرگاه مراجعه کرد.
- استشمام بوی سوختگی: به عنوان آخرین نشانه خرابی دینام ماشین میتوان به استشمام بوی سوختگی اشاره کرد. در صورتی که بویی مشابه با لاستیک سوخته یا سیم داغ در ماشین استشمام شود، احتمالا یکی از قطعات داخلی دینام دچار سوختگی شده است و باید برای تعویض قطعه اقدام کرد.

جمع بندی
همانطور که در این مقاله از سایت گلپانیا ملاحظه کردید خرابی باتری و دینام ماشین با نشانههایی همراه است که با توجه به آنها میتوان نسبت به خراب بودن باتری یا خرابی دینام پی برده و برای تعویض قطعه معیوب اقدام کرد. افرادی که با سیستم برق خودرو آشنایی دارند، تعویض قطعات را میتوانند شخصا انجام داده و در هزینههای خود صرفهجویی کنند. با تهیه دوره آموزش برق خودرو گلپانیا میتوانید با نحوه کارکرد تمام قطعات سیستم الکتریکی آشنا شوید و در صورت لزوم آنها را تعمیر یا تعویض نمایید.
سوالات متداول
- چگونه بفهمیم باتری ماشین خراب است؟ خرابی باتری ماشین با توجه به علائم خرابی آن امکانپذیر است. استارت نخوردن یا سخت استارت خوردن ماشین، کم نور بودن چراغها و روشن شدن چراغ هشدار باتری از نشانههای خرابی باتری است.
- از کجا بفهمیم باتری خراب است یا دینام؟ کم نور بودن چراغهای جلو و داشبورد، سخت استارت خوردن خودرو و سولفاته شدن سرباتری، از نشانههای خرابی باتری و صدای کلیک یا غرغر، استشمام بوی سوختن لاستیک یا سیم داغ و کار نکردن لوازم الکتریکی، از نشانههای خرابی دینام است.
- از کجا بفهمیم باتری ماشین خوابیده؟ متورم شدن باتری و بوی عجیب و ناخوشایند از باتری، نشان از خوابیدن باتری دارد. علت اصلی خوابیدن باتری، خالی شدن شارژ آن است. در این حالت باتری قادر به برقرسانی و تامین انرژی الکتریکی اجزای برقی نمیباشد.