دیسک ترمز از قطعات مهم و اصلی در سیستم ترمز خودرو است. این قطعه همراه با چرخ خودرو میچرخد و نقش مهمی در کاهش سرعت چرخها و توقف خودرو دارد. برای همین در صورت هرگونه آسیب باید مورد تعویض قرار بگیرد. دلایل زیادی هم وجود دارد که سبب خرابی دیسک ترمز میشود. در این مطلب قصد داریم به بررسی دلایل خرابی دیسک ترمز بپردازیم و با نشانههای خرابی آن آشنا شویم.
دیسک ترمز و نقش آن در خودرو
دیسک ترمز، دیسک چرخ یا چرخ ترمز به قطعهای دایره شکل گفته میشود که همراه با چرخها دائما در حال چرخش است. این قطعه نقش حیاتی در سیستم ترمز دارد و عامل اصلی توقف خودرو محسوب میشود. زمانی که دیسک ترمز از حرکت باز میایستد، چرخهای خودرو نیز متوقف شده و خودرو کاملا متوقف میشود. محل قرارگیری دیسک ترمز بر روی بلبرینگ چرخها است و جزو قطعات متحرک چرخ خودرو محسوب میشود. این قطعه با استفاده از دو پیچ و یک مهره مرکزی مقابل لنت ترمز و بر روی بلبرینگ نصب میگردد. از آنجایی هم که در معرض حرارت و اصطکاک زیادی قرار دارد، معمولا از چدن یا سرامیک ساخته میشود.
دیسک ترمز در انواع مختلفی تولید میشود و بر اساس کارایی به دو دسته معمولی و خنکشونده تقسیم میگردد. دیسک ترمزهای معمولی طراحی سادهای دارند و سطح بیرونیشان صاف و صیقلی است. اما دیسک ترمز خنکشونده یا هوا خنک، به اشکال متفاوتی طراحی میشود. این نوع دیسک ترمز قابلیت این را دارد تا بعد از ترمزگیری کمی از گرمای خود را دفع کند.
نحوه عملکرد دیسک ترمز
زمانی که راننده پدال ترمز را فشار میدهد، لنت ترمز با دیسک چرخ درگیر شده و سبب کاهش سرعت چرخش دیسک ترمز میشود. کم شدن سرعت چرخش دیسکها هم سبب کاهش سرعت چرخهای خودرو و در نهایت توقف خودرو میگردد. در واقع درگیری و اصطکاک میان این قطعات سبب کاهش سرعت خودرو میشود. برای همین اگر دیسک ترمز به درستی به وظیفه خود عمل نکند، خودرو قادر به توقف نبوده و خسارات جبرانناپذیری به بار آورده میشود.
دلایل خرابی دیسک ترمز خودرو
حال که با دیسک ترمز و نحوه عملکرد آن آشنا شدیم، بهتر است به بررسی علت خرابی دیسک ترمز بپردازیم. دیسک ترمز بنا به دلایل متعددی دچار خرابی و مشکل میشود. با این حال مهمترین علت خرابی دیسک ترمز خودرو، گرم و سرد شدن بیش از حد دیسک است. در زمان ترمزگیری به دلیل ایجاد اصطکاک، دمای دیسک افزایش پیدا کرده و داغ میشود. اگر در این شرایط دیسک به طور ناگهانی سرد شود، سطح آن تاب بر میدارد. پس تغییر دمای فوری بر اثر ترمزگیری پیاپی سبب آسیب به دیسک شده و آن را به تدریج خراب میکند. خرابی و تاب برداشتن دیسک هم معضلاتی را برای رانندگی ایجاد میکند.
از دیگر دلایل خرابی و از کار افتادن دیسک ترمز باید به شکستگی در آن اشاره کرد. در صورتی که بهترین دیسک برای خودرو خریداری شود، اما در شرایط صحیح از آن استفاده نشود، بعد از گذشت مدت زمانی به دیسک آسیب وارد میشود. از سوی دیگر دیسک ترمز همچون هر قطعه دیگری عمر محدودی دارد و به تدریج دچار ساییدگی و فرسودگی میشود. افزایش میزان ساییدگی و فرسودگی، سبب شکستن دیسک ترمز میشود. در صورتی هم که راننده عادت به ترمزگیریهای شدید و متوالی داشته باشد، دیسک زودتر دچار شکستگی میشود.
"*"فیلدهای ضروری را نشان می دهد
نشانههای خرابی دیسک ترمز
در خصوص علائم و نشانههای خرابی دیسک ترمز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- خروج صدای سوت مانند در زمان ترمزگیری: یکی از علائم خرابی دیسک ترمز، خروج صدا در زمان ترمزگیری است. زمانی که دیسک ترمز تاب برداشته و یا به شدت مستهلک شود، احتمال خروج صدای سوت مانند در زمان ترمزگیری زیاد است. البته این صدا میتواند به خاطر تمام شدن لنت ترمز نیز باشد. برای همین بهتر است وضعیت هر دو قطعه بررسی شود.
- خراشیدگی و شیار روی سطح دیسک: خط افتادن دیسک ترمز و خراش بر روی سطح آن از دیگر نشانههای خرابی دیسک است. دلیل خراشیدگی و خط افتادن روی سطح دیسک هم به خاطر تماسهای مکرر با لنت ترمز است.
- لبهدار شدن دیسک ترمز: در صورتی که از لنتهای غیر استاندارد و بیکیفیت استفاده شود، لبههای داخلی و بیرونی دیسک دچار سایش شده و دیسک به اصطلاح لبهدار میشود. این مشکل سبب خوردگی لنت ترمز و مانع از عملکرد درست سیستم ترمز میشود.
- کاهش ضخامت دیسک: دیسک ترمز دارای ضخامت مشخصی است که با گذر زمان و در اثر تماس مکرر با لنتها از ضخامت آن کم میشود. کاهش ضخامت و لاغر شدن دیسک ترمز هم سبب ایجاد مشکلاتی در ترمزگیری میشود.
- کاهش سرعت توقف: یکی دیگر از علائم خرابی دیسک ترمز، کاهش سرعت توقف خودرو است. در این شرایط معمولا لرزشهای قابل توجهی از سمت پدال ترمز احساس میشود.
تاب برداشتن دیسک ترمز چه عوارض و خطراتی دارد؟
در خصوص عوارض تاب برداشتن دیسک ترمز باید اشاره کنیم که به طور کلی دیسکها به سختی دچار تاب برداشتن میشوند. با این حال اگر سطح دیسک تاب بردارد و نامتوازن شود، در زمان ترمزگیری تکانهای شدیدی در پدال ترمز و فرمان ایجاد میشود. در این شرایط به دلیل عدم تماس کامل لنت و دیسک به بسیاری از قطعات سیستم ترمز آسیب وارد میشود و عملکرد سیستم تحت تاثیر قرار میگیرد. همچنین با تا برداشتن دیسک کنترل خودرو سختتر میشود.
چند راهکار برای افزایش طول عمر دیسک ترمز
- تا حد امکان از ترمزگیری شدید و طولانی خودداری کنید. برای کاهش سرعت خودرو هم میتوانید از دنده معکوس استفاده کنید.
- در شرایط بارانی از رانندگی با سرعت زیاد خودداری کنید و از رفتن در مسیرهای دچار آبگرفتگی بپرهیزید. چرا که نفوذ آب به سیستم سبب تغییر ناگهانی دمای دیسک و آسیب به آن میشود. همچنین ورود گل و لای به سیستم ترمز سبب اختلال در روند ترمزگیری میشود.
- در صورتی که شاهد تغییراتی در ظاهر دیسک ترمز و ساییدگی و فرسودگی آن بودید، برای تعویض به موقع آن اقدام کنید. برای خرید دیسک ترمز هم به سراغ انواع با کیفیت آن بروید.
جمع بندی
در این مطلب در خصوص علت خرابی دیسک ترمز صحبت کردیم و با نشانههای خرابی آن آشنا شدیم. دیسک ترمز بر اثر تغییر دمای ناگهانی و گرم و سرد شدن دچار مشکل شده و آسیب میبیند. با آسیب دیدن این قطعه هم مشکلاتی در سیستم ترمز خودرو رخ میدهد. برای همین حتما به نشانههای خرابی دیسک ترمز توجه کنید و در صورت لزوم آن را به موقع تعویض نمایید. در صورت نیاز به دوره های جامع مجموعه گلپانیا از سایت دیدن فرمایید.