روغن موتور از سیالات مهم خودرو است که وظیفه روانکاری قطعات پیشرانه خودرو را بر عهده دارد. این روغن به خنککاری و روانکاری پیشرانه در شرایط گوناگون پرداخته و به افزایش طول عمر و جلوگیری از خرابی قطعات آن کمک میکند. در این مطلب قصد داریم در خصوص روغن موتور و وظایف و نقش آن در خودرو آشنا شویم.
روغن موتور چیست؟
برای کاهش میزان اصطکاک و خوردگی بین قطعات پیشرانه خودرو، از روغن موتور استفاده میشود. روغن موتور شامل دو جزء متمایز است که جزء اول آن پایه اصلی روغن و جزء دوم آن افزودنیهایی است که به ترکیب اصلی آن اضافه میشود. در واقع تفاوت روغنهای معمولی و سنتتیک در ترکیب پایه آنها است. ترکیب پایه روغنهای سنتتیک را ترکیبات شیمیایی و ترکیب پایه روغنهای معمولی را نفت خام تشکیل میدهد. روغن موتور به کاهش ساییدگی و اصطکاک میان قطعات کمک کرده و از خرابی زودرس آنها تا حد ممکن جلوگیری میکند. علاوه بر این روغن موتور انتقالدهنده حرارت بوده و به خنککاری سیستم موتور نیز میپردازد.
روغن موتور شامل افزودنیهای زیادی است. در این خصوص میتوان به ماده بالابرنده شاخص گرانروی، پاک کنندهها و معلق کنندهها، ترکیبات ضد اکسیداسیون، بازدارندههای خورندگی و زنگزدگی، مواد کاهش دهنده اصطکاک، مواد ضد سایش و ترکیبات کاهش دهنده نقطه ریزش و ضد کف اشاره کرد. در بخش بعدی به طور جزئیتر به بررسی افزودنیهای روغن موتور میپردازیم.
محتویات و افزودنیهای روغن موتور
روغن موتور علاوه بر مواد تشکیلدهنده که بر اساس نفت خام یا ترکیبات ساختنی هیدروکربنی است، از مواد افزودنی زیادی برخوردار میباشد. از جمله:
- مواد پاک کننده: این مواد خاصیت تمیزکاری روغن را افزایش داده و به جمعآوری بهتر دوده و آلودگیهای موجود در پیشرانه توسط روغن کمک میکنند.
- مواد ضد زنگ و ضد خوردگی: روغن موتور از موادی که اثر ضد زنگ و ضد خوردگی دارند نیز برخوردار بوده و از خوردگی و زنگ زدن قطعات پیشرانه جلوگیری میکند.
- مواد افزایش چسبندگی: این مواد چسبندگی روغن را به نحو مطلوبی افزایش میدهند و سبب افزایش خاصیت روانکاری آن میشوند.
- مواد ترمیم کننده: این افزودنیها با ایجاد یک لایه محافظ بر روی سطح قطعات، از آنها در برابر خط و خش محافظت کرده و آنها را ترمیم میکنند.
- حذف دوده: این ماده افزودنی تا حد زیادی دودی که به علت روغنسوزی و خرابی واشر ساق سوپاپ ایجاد میشود را کاهش میدهد.
- آنتی اکسیدان: این ماده افزودنی در جلوگیری از ایجاد لجن در روغن موتور نقش دارد. در صورت ایجاد لجن در روغن، روانکاری صحیح قطعات پیشرانه تحت تاثیر قرار میگیرد.
- مواد پایدار کننده: این مواد در ثابت نگه داشتن گرانروی روغن در دراز مدت نقش دارند. مواد پایدار کننده برای پیشرانههایی که در دورهای بالا کار میکنند و یا موتورهایی که در برخی از قسمتها ضعف دارند، مناسب هستند.
وظایف و نقش روغن موتور در خودرو
مهمترین وظایف و نقش روغن موتور خودرو به شرح زیر است:
- این روغن بر روی سطح قطعات سیستم موتور یک لایه محافظتی ایجاد کرده و از سایش و خرابی قطعات جلوگیری میکند.
- این روغن در بسیاری از موتورها همچون مبرد عمل کرده و به خنکسازی سیستم میپردازد.
- روغن موتور در انتقال گرما نقش موثری دارد و به منظور انتقال بهتر گرما در موتور عمل میکند.
- این روغن همچون یک عامل پاکسازی عمل کرده و از تجمع ذرات و رسوبات بر روی قطعات جلوگیری میکند.
- روغن موتور با قرارگیری در فضای بین رینگ، پیستون و سیلندر، به عمل آببندی کمک کرده و سبب افزایش کارایی موتور میشود.
- روغن موتور اثرات منفی ضربات قطعات متحرک را کاهش داده و به افزایش کارایی و طول عمر آنها کمک میکند.
- روغن موتور با ویسکوزیته کم، فاصله بین استارت و رسیدن موتور به درجه حرارت عادی را کاهش داده و از این طریق میزان مصرف سوخت را کاهش میدهد.
نحوه انتخاب بهترین روغن موتور
برای خرید بهترین روغن موتور باید عوامل و پارامترهای مختلفی مدنظر قرار بگیرد. از مهمترین فاکتورها در این زمینه باید به گرانروی مناسب و ضریب اصطکاک پایین روغن اشاره کرد. بهترین روغنها از توانایی روانکاری بخشهای مختلف موتور برخوردار هستند و ترکیبات حاصل از تجزیه روغن، سایش و رسوبات بین قطعات را به خوبی از بین میبرند. علاوه بر این روغن موتور مناسب و مرغوب با ترکیبات پلیمری موجود سازگاری دارد و از اثر بازدارندگی خوبی در برابر خوردگی، اکسیداسیون، زنگزدگی و سایش برخوردار است.
ویژگیهای بهترین و مرغوبترین روغن موتور
انواع روغن موتور مرغوب و با کیفیت از چند ویژگی برخوردار هستند. از جمله:
- روغن موتور مناسب از گرانروی متناسب و توصیه شده از سوی خودروساز برخوردار است. ویسکوزیته یا گرانروی به شدت جاری شدن و روان بودن روغن اشاره دارد. این مشخصه باید با نوع طراحی موتور سازگار باشد تا روانکاری قطعات را به خوبی انجام دهد.
- کیفیت بهترین روغن موتور مطابق با توصیه و سفارش شرکت سازنده خودرو است.
- روغن موتور مرغوب و استاندارد از مقاومت خوبی در برابر دمای زیاد برخوردار است و خواص فیزیکی و شیمیایی خود را تحت دمای بالا نیز حفظ میکند.
زمان تعویض روغن موتور چه موقع است؟
بسیاری از متخصصان اذعان دارند بهترین زمان تعویض روغن موتور هر پنج هزار کیلومتر یا هر سه ماه یک بار است. این حرف تا حدودی درست است. اما برای تمام خودروها صدق نمیکند. چرا که فناوری ساخت پیشرانه، نحوه رانندگی با خودرو، نوع روغن موتور استفاده شده و غیره بر روی زمان تعویض روغن موتور تاثیر دارد. برای مثال پیشرانههایی که از سیستم توربوشارژ استفاده میکنند، معمولا زودتر از پیشرانههای تنفس طبیعی به تعویض روغن موتور نیاز پیدا میکنند. برای همین بهتر است به دفترچه راهنمای خودرو رجوع کرده و از زمان تعویض روغن موتور خودرو مطلع گشت.
جمع بندی
در این مطلب از سایت گلپانیا در خصوص روغن موتور خودرو صحبت کردیم و با نقش و وظایف آن در خودرو و مشخصات بهترین نوع آن آشنا شدیم. این روغن به روانکاری قطعات پیشرانه پرداخته و به افزایش طول عمر و کارآمدی پیشرانه کمک میکند. برای همین در زمان خرید روغن موتور به نوع آن توجه کرده و آن را متناسب با نوع خودروی خود خریداری نمایید.