سیستم انتقال قدرت خودرو شامل انواع مختلفی بوده و هر یک دارای اجزای خاصی میباشند. برخی از اجزا نظیر کلاچ، گیربکس و دیفرانسیل از قطعات ثابت سیستم محسوب میشوند. اما قطعهای همچون میل گاردان یک عضو غیر ثابت است و در برخی از سیستمها وجود دارد. در این مطلب قصد داریم در خصوص میل گاردان صحبت کنیم و به نقش و کاربرد آن در خودرو پی ببریم.
"*"فیلدهای ضروری را نشان می دهد
میل گاردان چیست؟
سیستم انتقال قدرت خودرو شامل انواعی همچون محرک جلو، محرک عقب و چهار چرخ متحرک است. میل گاردان یا کاردان قطعهای است که تنها در سیستم محرک عقب وجود دارد. در واقع گاردان در خودروهایی که محور محرک واقعی آنها در عقب خودرو قرار دارد و فاصله محور با سیستم مولد نیرو یعنی موتور و گیربکس زیاد است، کاربرد دارد. در سیستم محرک عقب نیروی تولید شده توسط موتور به وسیله میل گاردان به دیفرانسیل و چرخهای عقب منتقل میشود. این قطعه در این سیستم از یک سمت به جعبه دنده و از سمت دیگر به دیفرانسیل وصل است.
وظیفه و کاربرد اصلی میل گاردان
با توضیحات اشاره شده در بخش قبلی به این پی میبریم که نقش میل گاردان در خودرو غیر قابل چشم پوشی است. این قطعه دارای دو وظیفه اصلی است:
- انتقال انرژی چرخشی خارج شده در گیربکس به دیفرانسیل
- برقراری اتصال بین گیربکس و دیفرانسیل در صورت زیاد بودن فاصله بین آنها
میل گاردان نیروی گیربکس را گرفته و به دیفرانسیلها انتقال میدهد. از آنجایی که دیفرانسیل و گیربکسها در یک سطح از ارتفاع قرار ندارند، میل گاردان تلاش میکند تا این اختلاف را برطرف کند. خوب است اشاره شود که در برخی از خودروها مجموعه موتور و گیربکس در عقب و محور محرک در جلو قرار دارد. در این خودروها هم از میل گاردان برای برقراری ارتباط بین گیربکس و دیفرانسیل جلو و انتقال نیروی چرخشی استفاده میشود.
ساختار و اجزای میل گاردان
میل گاردان یک قطعه فلزی سخت و مقاوم است که ساختاری شفت مانند دارد و در آن خبری از خمیدگی، زاویه و انحراف نمیباشد. از آنجایی که این قطعه در معرض ضربات ناشی از ناهمواری جاده و غیره قرار دارد، از فولاد مستحکم و به صورت قطور ساخته میشود. میل گاردان دارای سه بخش اصلی است:
- بدنه اصلی: بدنه میل گاردان میتواند توپر یا توخالی باشد. این بخش به صورت یک میله فلزی دیده میشود و معمولا از ورقههای فولاد کم زغال برای ساخت آن استفاده میگردد. برای کاهش وزن و سبکتر شدن خودرو گاهی به صورت توخالی و برای افزایش استحکام به صورت توپر ساخته میشود. نمونههایی که بدنه آنها تو خالی است، از لوله درازی ساخته میشوند. در نمونههای توپر هم پرههای فولادی به آن جوش داده میشوند.
- قفلهای گاردان: بخش دیگر میل گاردان، قفلها هستند که نوعی چهارشاخ بوده و در دو سر میله اصلی برای اتصال به دیفرانسیل و گیربکس به کار میروند. قفلها به میل گاردان امکان حرکت بالا و پایین به صورت همزمان را میدهند و از مفاصلی به نام هوک و سرعت بهره میبرند. همچنین برای حرکت روان بر روی شفت خروجی گیربکس از یک بلبرینگ در چهار سر خود برخوردار هستند.
- اتصال کشویی: این جزء وظیفه کوتاه و بلند کردن میل گاردان را دارد. زمانی که دیفرانسیل پایین میرود، کاردان نیاز به بلندتر شدن دارد و بالعکس. این تغییر طول به وسیله اتصال کشویی انجام میشود.
- هزار خار: برای جلوگیری از هرز شدن اتصال کشویی و پیشگیری از کوتاه و بلند شدنهای بیش از حد از هزار خار در میل استفاده میشود.
انواع میل گاردان از نظر ساختاری
میل گاردان خودرو از نظر طول شامل دو نوع یک تکه و دو تکه است:
- میل گاردان یک تکه: در خودروهایی که فاصله بین موتور و گیربکس 1.5 متر باشد، از میل گاردان یک تکه استفاده میشود. البته این میلها در سرعتهای خیلی زیاد ممکن است جوابگو نباشند.
- میل گاردان دو تکه: در خودروهایی که فاصله بین موتور و گیربکس بیش از 1.5 متر باشد، از این قطعه استفاده میشود. گاردانهای دو تکه از نظر ساختاری علاوه بر اینکه دارای چهارشاخ در سر و ته خود هستند، دارای کشویی در جلو و بلبرینگ در ناحیه وسط نیز میباشند.
در یک دستهبندی دیگر میل گاردان به دو دسته جامد و تلسکوپی تقسیم میشود:
- میل گاردان جامد: در این میل گاردان شفت میانه به صورت یک تکه فلزی جامد و بدون قابلیت تغییر طول ساخته میشود. این قطعه در خودروهایی که تفاوت زاویه بین شفت گیربکس و دیفرانسیل کم بوده و به جذب تغییرات طولی کمتری نیاز دارند، استفاده میشود.
- میل گاردان تلسکوپی: این میل گاردان امکان تغییر طول میل را در طول جابجایی عمودی دیفرانسیل میدهد. میل گاردان تلسکوپی دارای یک سری استوپرهای قابل تنظیم برای جذب تغییر طول است و بیشتر در خودروهایی همچون خودرو دارای سیستم تعلیق بالا و پایین زیاد استفاده میشود.
انتخاب میل گاردان در خودرو به نیازهای خاص خودرو و شرایط عملکردی بستگی دارد. خودروسازان با توجه به طراحی و سیستم خودرو، بهترین میل گاردان را انتخاب و استفاده مینمایند.
جمع بندی
میل گاردان از قطعات کاربردی در خودروهای سیستم محرک عقب است و از قطعات مستهلک محسوب نمیشود. با این حال در سرویسهای دورهای بهتر است وضعیت چهارشاخ و اتصال کشویی آن بررسی شده و در صورت لزوم تعمیر یا تعویض گردد. قفل چهارشاخ گاردان در صورت تعویض دنده معکوس در دور بالا در معرض آسیب قرار دارد. برای همین بهتر است به نحوه رانندگی توجه کرده تا از آسیب دیدن این قطعه و سایر قطعات خودرو جلوگیری گردد. جهت کسب اطلاعات بیشتر خودرو، در زمینه برقی و مکامیکی، می توانید دوره های آموزشی خودرو مجموعه گلپانیا را خریداری نمایید.