سیستم استارت از مهمترین سیستمهای خودرو است و نقش اصلی در راهاندازی خودرو را دارد. قطعه استارت با به حرکت در آوردن قطعهای به نام پیشرانه، موجب روشن شدن خودرو و حرکت آن شود. این سیستم مدل بروز و جایگزین شده هندلهای قدیمی است و در تمام خودروهای امروزی به چشم میخورد. در ادامه مطلب با سیستم استارت خودرو و با نحوه عملکرد آن بیشتر آشنا خواهیم داشت.
"*"فیلدهای ضروری را نشان می دهد
سیستم استارت خودرو چیست؟
در پاسخ به این سوال که استارت چیست باید اشاره کنیم که استارت یک موتور الکتریکی است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل میکند. برای استارت زدن نیروی برق از بخش باتری ماشین به بخش استارت منتقل میشود و امکان راهاندازی و حرکت خودرو فراهم میگردد. به عبارت دیگر با استارت زدن، برق از باتری خودرو به استارت منتقل شده و استارت این برق را به انرژی مکانیکی تبدیل میکند. این انرژی هم به محور موتور یا همان میل لنگ منتقل شده و حرکت میل لنگ سبب ایجاد یک سیکل احتراق در موتور و در نهایت روشن شدن موتور میشود. استارت معمولا در پشت و کنار موتور اتومبیل قرار دارد.
حال نکتهای که وجود دارد این است که موتورهای امروزی برای شروع فعالیت باید به حداقل 100 دور در دقیقه برسند. در این شرایط موتورها میتوانند به طور اتوماتیک به فعالیت خود ادامه دهند. زمانی که سوییچ در کابین خودرو چرخانده میشود، برق به سیستم استارت رسیده و موجب به حرکت در آمدن آن میشود. پس از آن سیستم استارت، موتور را به 100 دور در دقیقه میرساند و منجر به روشن شدن خودرو میگردد. شاید به نظر برسد که استارت یک موتور الکتریکی ساده است. با این حال اگر همین سیستم به ظاهر ساده به درستی کار نکند یا دچار خرابی شود، خودرو قادر به حرکت کردن نمیباشد.
انواع استارت خودرو
استارت خودرو شامل انواع مختلفی است که در این بخش به بررسی برخی از آنها میپردازیم.
-
استارت دنده مارپیچی
در این نوع استارت، اتومات از استارت جدا نصب میشود. زمانی که جریان برق سبب تحریک سوئیچ اتومات میشود، جریان کمی با انتقال به موتور استارت سبب چرخش آن میشود. یکی از معایبی که استارت دنده مارپیچی دارد این است که پس از روشن شدن موتور، امکان گیر کردن دنده استارت وجود دارد.
-
استارت مارپیچی کشویی
در استارت مارپیچی کشویی، اتومات دو وظیفه دارد. اولین وظیفه آن ارسال جریان برق اصلی باتری به موتور استارت و دومین وظیفه به حرکت درآوردن دنده استارت برای درگیری با دنده فلایویل است.
-
استارت آرمیچر کشویی
استارت آرمیچر کشویی از دیگر انواع استارت خودرو است که برای اتوبوسها و خودروهای سنگین نظیر کامیون طراحی شده است. این استارت شامل سیم پیچ، کمک و دو قطعه سیم پیچ کشنده است.
-
استارت گیربکسی
در این استارت از تعداد سیلندر بیشتری استفاده میشود. برای همین از استارت گیربکسی برای پیشرانههای دارای حجم بالا یا موتورهای دارای تعداد سیلندر زیاد استفاده میشود.
وظیفه استارت خودرو
با توجه به تعاریف اشاره شده در بخشهای قبلی به این پی میبریم که مهمترین وظیفه سیستم استارت خودرو، راهاندازی اولیه و روشن شدن موتور احتراقی خودرو است. به عبارتی استارت حداقل گشتاور لازم و حداقل دور لازم را تامین کرده و سبب روشن شدن و در نهایت حرکت خودرو میشود. تامین حداقل گشتاور و دور لازم باید به طور همزمان انجام شود تا سیستم وظیفه خود را به درستی انجام دهد. در خودروهای امروزی، دور خودرو در حدود 50 الی 150 دور در دقیقه بوده و حداقل گشتاور بسته به نوع خودرو متفاوت است.
آشنایی با اجزای سیستم استارت خودرو
سیستم استارت خودرو شامل اجزای مختلفی است که عبارتند از:
- اتوماتیک استارت: این بخش محل اتصال و رابط برق بین باتری و موتور است. اتوماتیک استارت، دنده استارت را در زمان استارت زدن به جلو میبرد تا فلایویل به چرخش درآید.
- موتور استارت: یکی دیگر از اجزای استارت خودرو، موتور استارت است. این قطعه در واقع یک موتور الکتریکی DC است که با دریافت جریان برق، گشتاور و دور لازم برای روشن شدن موتور را ایجاد میکند.
- زغال استارت: این قطعه از درصد کمی مس و زغال کربن نرم تشکیل شده و به ایجاد میدان مغناطیسی در سیستم استارت میپردازد.
- بالشتک: سیستمهای استارت شامل چهار بالشتک هستند که جنس آنها از فولاد است. وظیفه بالشتک در این سیستم، ایجاد حوزه مغناطیسی است.
- سیم پیچ: در سیستمهای استارت چهار حلقه سیم پیچ وجود دارد که یکی از آنها به دور بالشتک پیچیده و انرژی الکتریکی ایجاد میکند.
- آرمیچر: این بخش قابلیت ایجاد حوزه مخالف بالشتکها را دارد.
- درپوش: محل اصلی قرارگیری و نصب زغالهای منفی و مثبت در درپوش انتهایی استارت است.
نحوه کار سیستم استارت خودرو به چه صورت است؟
استارت با استفاده از سیم پیچها و زغالهای درون خود، با ورود جریان الکتریکی یک میدان مغناطیسی ایجاد میکند که این میدان سبب چرخش آرمیچر درون استارت میشود. این عمل باعث میشود تا چرخ دنده در جهت تنظیم شده، به چرخش درآمده و همزمان موتور خودرو نیز به چرخش درآید. استارت خودرو معمولا به گونهای طراحی میشود که تنها در یک جهت به چرخش در میآید. این امر به این خاطر است که پس از روشن شدن خودرو، دور موتور خودرو سبب چرخش استارت در جهت معکوس و در نتیجه آسیب رساندن به اجزا و قطعات استارت نشود.
نحوه طراحی دیگر استارت به این صورت است که در زمان کار، چرخ دنده استارت کمی به جلو هل داده شده و با موتور درگیر میشود. زمانی که خودرو روشن شده و سوئیچ رها میشود، چرخ دنده استارت به سر جای خود بازگشته و از درگیری با موتور رها میشود. حال اگر سوئیچ همچنان پس از روشن شدن نگه داشته شود و خودرو در حال استارت خوردن باشد، به دلیل ناهماهنگی بین دور موتور و دور استارت امکان آسیب به قطعات داخلی استارت افزایش پیدا میکند.
علائم خرابی سیستم استارت خودرو
با توجه به اینکه سیستم استارت نقش مهمی در روشن شدن خودرو دارد، باید با علائم خرابی آن آشنا بوده و در صورت خرابی آن را به موقع تعویض کرد. در خصوص علائم خرابی استارت خودرو باید به موارد زیر اشاره کرد:
- خرابی یا خالی شدن باتری خودرو
- خرابی سیمکشی و اتصالات خودرو
- قفل شدن موتور
- شکستگی دنده استارت
- تمام شدن زغال استارت
- گیر کردن زغالهای استارت به دلیل کثیفی
- بروز ایراد در موتور استارت
جمع بندی
در این مطلب به بررسی سیستم استارت خودرو پرداختیم و با وظایف و نحوه عملکرد آن آشنا شدیم. استارت یک موتور الکتریکی است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل کرده و سبب به حرکت درآمدن خودرو میشود. برای آشنایی بیشتر با سیستم استارت و سیستم برق خودرو میتوانید از دورههای موجود در مجموعه گلپانیا استفاده نمایید.