کلاچ یکی از مهمترین بخش‌ها و اجزای خودرو است و تمام رانندگان با آن آشنایی دارند. چرا که ابتدایی‌ترین مرحله رانندگی فشردن پدال کلاچ است و بدون درگیر کردن کلاچ امکان حرکت خودرو وجود ندارد. در صورتی که کلاچ دچار خرابی و از کار افتادگی شود، امکان حرکت خودرو وجود نداشته و سایر بخش‌های محرکه خودرو در معرض آسیب قرار می‌گیرند. از این رو اطلاع از علائم خرابی کلاچ خودرو ضرورت دارد تا بتوان در زمان مناسب آن را تعمیر و یا تعویض کرد. در ادامه مطلب با علائم و نشانه‌های خرابی کلاچ خودرو بیشتر آشنا شده و به عوامل خرابی آن اشاره خواهیم داشت.
پیش از هر چیز بهتر است با کلاچ و نقش آن در خودرو آشنا شویم. کلاچ همان قطعه رابط موتور و گیربکس است و اتصال بین موتور و گیربکس را برقرار می‌کند. کارایی این قطعه انتقال نیرو و کنترل انتقال است. به عبارتی به وسیله کلاچ انتقال نیرو و توقف یا شروع حرکت کنترل می‌شود. برای همین کلاچ همزمان میزان انتقال نیرو و زمان آن را تنظیم می‌کند و ضمن انتقال حرکت از یک شفت به شفت دیگر، انتقال نیرو را مدیریت می‌نماید.
با این تفاسیر میتوان گفت کلاچ یکی از اجزای اصلی در سیستم انتقال نیرو خودرو است. این قطعه در یک مسیر مشخص و روند منظم نیروی چرخشی را از میل لنگ دریافت کرده و به سمت چرخ‌ها انتقال می‌دهد. همچنین این قطعه به کنترل و قطع کردن این نیرو نیز می‌پردازد. کلاچ از اجزای مختلفی تشکیل می‌شود. در این خصوص باید به پوشش و کاور سیستم، فلایویل یا چرخ طیار، صفحه فشار، دیسک اصطکاک، فنر دیافراگمی، یاتاقان رها کننده و پدال کلاچ اشاره کرد. خرابی هر یک از اجزای کلاچ سبب اختلال در انتقال نیرو می‌شود.
صفحه کلاچ جزو قطعات مصرفی خودرو است و طول عمر مشخصی دارد. برای همین پس از مدتی دچار خرابی شده و به تعویض نیاز پیدا می‌کند. با این حال یک سری عوامل سبب کاهش عمر مفید صفحه کلاچ می‌گردد که مهمترین آنها به شرح زیر است:
در صورتی که پیش از فشردن پدال کلاچ به طور کامل برای تعویض دنده اقدام شود، کلاچ دچار آسیب می‌شود. همچنین اگر پیش از اینکه دنده کامل جا برود پا از روی کلاچ برداشته شود، این قطعه در معرض آسیب قرار می‌گیرد. تعویض نادرست دنده سبب خرابی زودرس صفحه کلاچ می‌شود.
رانندگی در مسیرهای پرترافیک با استفاده زیاد از کلاچ همراه است. بسیاری از رانندگان در ترافیک مدام پای خود را بر روی پدال کلاچ می‌گذراند که همین امر سبب استهلاک کلاچ می‌گردد. هرگونه فشار بر روی پدال کلاچ سبب درگیری آن شده و آن را زودتر مستهلک و فرسوده می‌کند. برای همین بهتر است بعد از تعویض دنده پا از روی پدال کلاچ برداشته شود تا به افزایش طول عمر و کارایی آن کمک گردد.
نیم کلاچ زمانی استفاده می‌شود که راننده قصد دارد خودرو را از حالت سکون به حرکت درآورد. در این حالت کلاچ به یک مرتبه رها نمی‌شود. حال اگر این حرکت در مسیرهای سربالایی زیاد استفاده شود، به صفحه کلاچ آسیب زیادی وارد شده و عمر مفید آن کاهش پیدا می‌کند. در این شرایط بهتر است به جای حرکت نیم کلاچ از ترمز دستی استفاده شود و از این طریق جلوی عقب رفتن خودرو گرفته شود.
عامل دیگری که سبب خرابی صفحه کلاچ خودرو می‌شود، تعداد سرنشین‌های بالا یا زیاد بودن بار خودرو است. در صورتی که به این موضوع توجهی نشود و خودرو تحت فشار زیادی قرار بگیرد، بر روی صفحه کلاچ آن تاثیر منفی گذاشته شده و خیلی زود مستهلک و فرسوده می‌شود.
در صورتی که راننده عادت به رانندگی با شتاب و سرعت بالا داشته باشد، صفحه کلاچ آن در معرض آسیب بیشتری قرار می‌گیرد. شتاب و سرعت بالا اثرات مخربی بر روی این قطعه حساس دارد و عمر مفید آن را خیلی زود کاهش می‌دهد.
حال که با عوامل موثر در خرابی صفحه کلاچ آشنا شدیم، بهتر است به بررسی نشانه‌ها و علائم خرابی آن بپردازیم. مهمترین علائم خرابی کلاچ به شرح زیر است:
یکی از رایج‌ترین و مشهودترین علائم خرابی کلاچ، جا نرفتن دنده یا خروج صدای غیر عادی در زمان تعویض دنده است. این اتفاق معمولا در دنده یک و دنده عقب بیشتر رخ می‌دهد. علت آن هم به خاطر خرابی اهرم‌بندی و تنظیم نبودن دو شاخه و یا خرابی خورشیدی است که با بررسی این موارد میتوان مشکل را برطرف کرد.
یکی دیگر از نشانه‌های خرابی کلاچ این است که موتور گاز می‌خورد، اما سرعت آن افزایش پیدا نمی‌کند. دلیل آن هم این است که ضخامت صفحه کلاچ کاهش پیدا کرده و یا فنرهای لوله‌ای خراب شده است. همچنین شیشه‌ای شدن سطح صفحه یا رگلاژ نبودن دو شاخه کلاچ سبب بروز این مشکل می‌شود.
در صورتی که همواره در مسیرهای پرترافیک به رانندگی بپردازید و عادت به استفاده از وضعیت نیم کلاچ داشته باشید، سبب کاهش طول عمر مفید کلاچ می‌شوید. در این شرایط معمولا بویی شبیه به بوی سوختگی لنت در خودرو استشمام می‌شود که این بو یکی دیگر از علائم خرابی کلاچ است.
در صورتی که صفحه کلاچ یا یکی از اجزای آن دچار خرابی شود، احتمال لرزش بدنه خودرو در زمان شروع حرکت افزایش پیدا می‌کند. از دلایل بروز این حالت باید به رگلاژ نبودن پدال کلاچ، خرابی صفحه کلاچ، تاب برداشتن دیسک یا ضعیف شدن فنر خورشیدی اشاره کرد.
در صورتی که انتقال گشتاور از طریق صفحه کلاچ به درستی انجام نشود، جهت رسیدن به سرعت مناسب پدال گاز بیشتر فشرده می‌شود. این کار سبب افزایش مصرف سوخت نیز می‌شود.
برای بررسی‌های تکمیلی در خصوص خرابی صفحه کلاچ میتوان از چند تست استفاده کرد:
در این مطلب در خصوص علائم خرابی کلاچ خودرو صحبت کردیم و با عوامل موثر در خرابی آن آشنا شدیم. از جمله نشانه‌های خرابی کلاچ خودرو باید به لرزش خودرو پس از رها شدن پدال، عملکرد ضعیف در سربالایی، جا نرفتن دنده و پرت شدن سریع پا به عقب در زمان رها کردن کلاچ اشاره کرد. جهت آشنایی با صفحه کلاچ خودرو و عیب‌یابی آن میتوانید از دوره‌های مجموعه گلپانیا استفاده نمایید و اطلاعات بیشتری در این خصوص به دست آورید.
گلپانیا اولین مرجع آموزش آنلاین تخصصی خودرو
با عضویت در خبرنامه ما از جدیترین دوره هاو تخفیف با خبر شوید
تمامی حقوق این سایت برای آکادمی گلپانیا محفوظ است
