نصب سیستم مالتی پلکس در خودرو با مزایای زیادی همراه است. وزن خودروهای مجهز به سیستم مالتی پلکس بهبود زیادی پیدا کرده و سیمکشی آنها به شکل سادهتری انجام میشود. از سوی دیگر سیستم مالتی پلکس سبب بهبود ایمنی، بهبود راحتی و کنترل و بهبود کارایی سوخت شده و هزینههای تولید خودرو را به میزان قابل توجهی کاهش میدهد. با اینکه این سیستم با مزایای زیادی همراه است، اما معایب و محدودیتهایی هم دارد که برخی افراد از آنها بیاطلاع هستند. از این رو در این مطلب قصد داریم در خصوص معایب مالتی پلکس خودرو صحبت کنیم و با دلایل بروز مشکل در این سیستم آشنا شویم.
نقش سیستم مالتی پلکس در خودرو
پیش از آنکه سراغ معایب مالتی پلکس خودرو برویم بهتر است با این سیستم و نقش آن در خودرو آشنا شویم . اکثرا مالتی پلکس را یک قطعه یا یک یونیت مجزا تصور میکنند اما در اصل سیستم مالتی پلکس یعنی ارتباط یونیت های مختلف داخل خودرو با یکدیگر تحت سیم کشی شبکه.
یعنی در این سیستم به واسطه ی وجود سیم کشی شبکه هر یونیت از حال سایر یونیت های دیگر خودرو با خبر است و اطلاعات سنسورها و سایر بخش های مختلف توسط دو رشته سیم بهم تابیده تحت عنوان سیم های شبکه بین یونیت های مختلف خودرو رد و بدل میشود.

در حال حاضر سیستم مالتی پلکس شامل استانداردهای مختلفی است که تفاوتهای جزئی باهم دارند. با اینکه اصل عملکرد سیستم مالتی پلکس در تمام خودروها یکسان است، اما بر اساس نوع شرکت و کشور سازنده هر یک از آنها ویژگیهای مخصوص خود را دارند. در خصوص انواع استانداردهای سیستم مالتی پلکس خودروهای خارجی باید به استاندارد Can ساخت کشور آلمان، استاندارد Van ساخت کشور فرانسه، استاندارد J1850 ساخت کشور آمریکا، استاندارد Proprietary ساخت کشور ژاپن اشاره کرد.
معایب سیستم مالتی پلکس خودرو
با اینکه سیستم مالتی پلکس با مزایای زیادی همراه است، اما معایبی هم دارد که بهتر است مورد توجه رانندگان قرار بگیرد. در خصوص معایب و محدودیتهای سیستم مالتی پلکس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
| معایب سیستم مالتی پلکس | توضیحات |
|---|---|
| پیچیدگی سیستم | کنترل همزمان چند عملکرد باعث پیچیدگی زیاد شده است؛ نصب و تعمیر تنها توسط افراد متخصص ممکن است و هزینه نسبتا بالایی دارد. بروز خطا یا نقص در سیستم مشکلاتی برای کاربران ایجاد میکند. |
| تاثیر بر عملکرد خودرو در صورت خرابی | بخشهای مختلف خودرو به سیستم مالتی پلکس وابسته هستند؛ خرابی سیستم میتواند باعث اختلال در چراغها، کنترل روشنایی و دیگر عملکردها شود که در زمان رانندگی خطرناک است. |
| هزینه نصب بالا | شامل کابلها، سنسورها، کنترلرها و نرمافزارهای پیچیده است؛ خرید، نصب و تعمیرات آن هزینهبر بوده و بسیاری ترجیح میدهند از خودروهای بدون مالتی پلکس استفاده کنند. |
| نیاز به آموزش | راننده برای استفاده بهینه باید با عملکرد و قابلیتهای سیستم آشنایی پیدا کند؛ آموزش زمانبر بوده و میتواند باعث نگرانی و عدم رضایت کاربران شود. |
- پیچیدگی سیستم: سیستم مالتی پلکس به دلیل کنترل همزمان بین چند عملکرد از پیچیدگی زیادی برخوردار است. برای نصب این سیستم به دانش فنی و تخصص بالایی نیاز است. همچنین تعمیر سیستم مالتی پلکس تنها از عهده افراد متخصص بر میآید و مستلزم پرداخت هزینه نسبتا بالایی است. پیچیدگی سیستم مالتی پلکس باعث شده تا در صورت بروز خطا یا نقص، تعمیر آن مشکلاتی را برای کاربران ایجاد نماید.
- تاثیرگذاری بر روی عملکرد خودرو در صورت خرابی: از آنجایی که بیشتر بخشها و عملکردها به سیستم مالتی پلکس وابسته هستند، در صورت خرابی یا شکست سیستم برخی از عملکردها تحت تاثیر قرار میگیرند. برای مثال در صورت خرابی سیستم کنترل روشنایی، احتمال خرابی یا از کار افتادن چراغهای جلو و عقب خودرو وجود دارد که این مسئله در زمان رانندگی بسیار خطرناک است.
- هزینه نصب بالا: نصب سیستم مالتی پلکس در خودرو هزینهبر است. این سیستم شامل کابلها، سنسورها، کنترلرها و نرمافزارهای پیچیدهای است که هزینه خرید، نصب و تعمیرات آنها کمی بالا است. برای همین بسیاری از افراد ترجیح میدهند از خودروهای بدون مالتی پلکس استفاده نمایند.
- نیاز به آموزش: یکی دیگر از معایب مالتی پلکس خودرو این است که برای استفاده بهینه از آن نیاز به آموزش است. راننده باید با عملکرد و قابلیتهای مختلف این سیستم آشنایی پیدا کند. آموزش و آشنایی با سیستم مالتی پلکس برای برخی از کاربران زمانبر و مشکل است و سبب نگرانی و عدم راضی بودن آنها از سیستم میشود.

دلایل خرابی سیستم مالتی پلکس
همانطور که در بخش قبلی اشاره کردیم مالتی پلکس یک سیستم پیچیده است که انتقال اطلاعات تحت عنوان شبکه و توسط کدهای باینری انجام میشود. در حالت عادی این سیستم طبق روال کار کرده و مشکلی برایش ایجاد نمیشود. اما این سیستم حساسیت زیادی دارد. برای مثال مالتی پلکس به تغییرات در سیستم برق خودرو به شدت حساس است. برای همین یکی از دلایل بروز مشکل در خودروهای مالتی پلکس، تغییرات در سیستم برق خودرو است. در صورتی که یک چراغ با توان بالا در خودرو نصب شده و یا سیستم مالتی مدیای خودرو دستکاری شود، سیستم مالتی پلکس تحت تاثیر قرار میگیرد.

از سوی دیگر هرگونه قطعی یا اتصال در سیستم مالتی پلکس بخشهای زیادی از اتومبیل را تحت تاثیر قرار میدهد. این مسئله برای رانندگان بسیار آزاردهنده است. چرا که به طور ناگهانی بخشهایی از سیستم برقی خودرو دچار مشکل شده و رانندگی را مختل مینمایند. در کنار این مشکلات، ریسک تداخل در پالسها هم وجود دارد. برای همین است که در برخی از خودروهای داخلی مشکلات برقی عجیبی رخ میدهد. البته این مشکلات قابل شناسایی و رفع شدن هستند و بیشتر به خاطر طراحی نامناسب یا کیفیت نامناسب شبکه مالتی پلکس بروز میکنند.
تعمیر و نگهداری سیستم مالتی پلکس
تا پیش از سال 2001 میلادی سیستم مالتی پلکس به طور کامل توسعه پیدا نکرده بود. همین موضوع باعث مشکلات زیادی در خودروهای مجهز به سیستم شده بود. اما از آن زمان تا به امروز این سیستم قابل اعتمادتر شده است. پیچیدگی بالای سیستم مالتی پلکس مستلزم این است که برای تعمیر و نگهداری از آن از تجهیزات مناسب استفاده شود و تعمیر سیستم به دست افراد متخصص سپرده شود. از این رو در صورتی که خودروهای مجهز به این سیستم در بخش برق با مشکل مواجه شوند، راننده باید خیلی سریع به مکانیکهای خودروی تخصصی مراجعه نماید.

جمع بندی
در این مطلب در خصوص معایب سیستم مالتی پلکس خودرو در سایت گلپانیا صحبت کردیم. همانطور که اشاره کردیم این سیستم با وجود مزایای زیادی که دارد، از چندین عیب و محدودیت برخوردار است. از معایب مالتی پلکس خودرو باید به پیچیدگی سیستم، نیاز به هزینه بالا جهت نصب و تعمیرات، تاثیرگذاری بر روی بخشهای مختلف در صورت خرابی و نیاز به آموزش اشاره کرد.