سیستم فرمان جزء جداییناپذیر در خودروها و لوازم نقلیه است. بدون این سیستم امکان هدایت خودرو ممکن نبوده و یا این کار به سختی انجام میشود. سیستم فرمان شامل انواع مختلفی نظیر فرمان هیدرولیکی و فرمان برقی است. فرمان برقی جزو فرمانهایی است که عملکرد بسیار خوبی دارد و سبب خستگی راننده در زمان چرخش نمیشود. در ادامه مطلب با فرمان برقی بیشتر آشنا شده و به مزایای آن اشاره خواهیم داشت.
فرمان برقی چیست؟
فرمان برقی یا الکتریکی (Electric Power Steering) که در اختصار EPS نامیده میشود، از انواع فرمان است که در بسیاری از خودروهای امروزی مشاهده میشود. در واقع در بسیاری از خودروهای جدید به جای فرمان هیدرولیکی، از فرمان برقی استفاده میشود. دلیل آن هم این است که سیستم فرمان الکتریکی مزایای زیادی دارد. در سیستم فرمان برقی از یک موتور الکتریکی به عنوان نیروی کمکی جهت حرکت چرخها استفاده میشود. این موتور بر روی ستون فرمان و یا میل فرمان نصب میشود. نصب موتور الکتریکی بر روی میل فرمان هزینه بیشتری دارد و از آن بیشتر در خودروهای اسپرت یا لوکس استفاده میشود.
نحوه عملکرد سیستم فرمان برقی
در سیستم فرمان برقی سنسورهایی وجود دارد که میزان نیروی وارده و گشتاور اعمال شده از سمت راننده را اندازهگیری میکنند. پس از آن کامپیوتر خودرو تصمیم میگیرد که موتور الکتریکی چه میزان نیرویی را در چه جهت به سیستم فرمان وارد نماید. در اغلب خودروها هم میزان نیروی وارده از سمت سیستم فرمان الکتریکی به میزان سرعت خودرو بستگی دارد. برای مثال زمانی که راننده در حال پارک خودرو است، سیستم بیشترین نیرو را وارد کرده تا فرمان خیلی نرم به حرکت درآید و خودرو به راحتی پارک شود. اما در زمان رانندگی با سرعت بالا، سیستم دخالت کمتری در این زمینه کرده و با سنگینتر شدن فرمان سبب کنترل بهتر راننده بر روی خودرو میشود.
اجزای سیستم فرمان الکتریکی یا برقی
سنسورها و واحد عملگر، مهمترین اجزای این سیستم هستند. سنسورها در این سیستم به اندازهگیری سرعت چرخها، زاویه چرخها و میزان گشتاور وارده با غربیلک پرداخته و آن را به کامپیوتر خودرو اطلاع میدهند. واحد عملگر سیستم فرمان برقی هم همان موتور الکتریکی است که با دریافت دستور از کامپیوتر، زاویه و نیروی لازم را به چرخها اعمال میکند.
تفاوت فرمان برقی با فرمان معمولی
اکثر خودروهای قدیمی دارای فرمان معمولی هستند. در رابطه با عملکرد فرمان معمولی باید بگوییم که در این فرمانها غربیلک به طور مستقیم به جعبه فرمان و چرخها متصل است. برای همین چرخاندن فرمان در سرعت پایین به سختی انجام میشود. همچنین اگر باد لاستیکها کم باشد و یا میزان جرم وارده زیاد باشد، فرمان بسیار سفت و سخت میشود. اما در مابقی فرمانها یعنی فرمان هیدرولیکی و فرمان برقی، یک سیستم کمکی همچون پمپ هیدرولیک یا موتور برقی به کمک راننده میآید تا چرخش فرمان به راحتی انجام شود.
مزایای سیستم فرمان برقی خودرو
سیستم فرمان برقی خودرو با مزایای زیادی همراه است. در این بخش به بررسی مهمترین مزایای سیستم فرمان الکتریکی میپردازیم.
1- راحتی و سهولت در استفاده
از مهمترین مزایای فرمان EPS باید به سهولت در استفاده و چرخش اشاره کرد. این فرمانها نسبت به فرمانهای معمولی یا مکانیکی خیلی راحتتر مورد استفاده قرار میگیرند. چرخش و کنترل فرمان برقی خیلی راحت است و میتواند به راحتی به چپ یا راست بچرخد. همین موضوع باعث شده تا بسیاری از افراد به دنبال خرید خودرو با فرمان برقی باشند.
2- صرفهجویی در مصرف سوخت
شاید برایتان جالب باشد که سیستم فرمان در مصرف انرژی نیز تاثیر دارد. فرمانهای برقی در این زمینه تاثیر مثبتی دارند و سبب کاهش مصرف سوخت میشوند. با پایین آمدن مصرف سوخت و بهرهوری بیشتر از بنزین میتوان در هزینههای خود و همچنین مصرف سوخت صرفهجویی کرد. همچنین این امر در افزایش طول عمر ماشین تاثیر زیادی میگذارد.
خوب است بدانید فرمان برقی از این نظر نسبت به فرمان هیدرولیکی برتری دارد. در سیستم فرمان هیدرولیکی، پمپ هیدرولیک به طور دائم توسط موتور خودرو میچرخد. حتی زمانی که فرمان خودرو ثابت است، این عمل در حال انجام است که سبب هدر رفت نیروی زیادی میشود. اما در سیستم فرمان برقی تنها در زمان لزوم و چرخش فرمان مصرف انرژی صورت میگیرد. برای همین تاثیر خوبی در کاهش مصرف انرژی و سوخت دارد.
3- حساسیت و کنترل دقیق
یکی دیگر از مزایای فرمان برقی خودرو این است که راننده میتواند حساسیت بیشتر و کنترل دقیقتری بر روی دور گرفتن فرمان داشته باشد. در خودروهای مجهز به فرمان برقی، راننده میتواند کنترل دقیق بر روی فرمان را به خوبی حس کرده و رضایت بیشتری را از رانندگی با آن دریافت نماید.
4- قابلیت فرمان زدن در صورت خرابی
یکی از قابلیتهای خوب سیستم فرمان برقی، خارج شدن موتور برقی از مدار در صورت خراب شدن است. در این شرایط راننده میتواند کنترل خوبی بر روی خودرو داشته باشد و دچار مشکل نشود. این در حالی است که سیستمهای فرمان هیدرولیکی در صورت از دست رفتن موتور خودرو و از کار افتادن سیستم هیدرولیک، موجب سفت شدن بیش از حد فرمان میشود که این موضوع بسیار خطرناک است.
5- حفظ ثبات و پایداری خودرو
به عنوان آخرین مزیت سیستم فرمان برقی میتوان به حفظ ثبات و پایداری خودرو اشاره کرد. خودروهایی که مجهز به این نوع فرمان هستند، با ثبات و پایداری بیشتری در پیچها، سربالاییها، سرپایینیها و جادههای لغزنده حرکت میکنند. همین موضوع سبب افزایش ایمنی در زمان رانندگی با خودرو و حس رضایت و لذت بیشتر میشود.
در چه شرایطی فرمان برقی سفت میشود؟
فرمان برقی همچون هر بخش دیگری از خودرو در معرض خرابی قرار دارد. یکی از نشانههای خرابی سیستم فرمان برقی، سفت شدن فرمان است که این موضوع دلایل مختلفی دارد. در رابطه با مهمترین دلایل سفت شدن فرمان برقی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- از کار افتادن موتور الکتریکی: موتور الکتریکی نقش مهمی در حرکت فرمان دارد و نیروی لازم جهت چرخاندن فرمان را فراهم میکند. در صورتی که موتور برقی خراب شده و به خوبی عمل نکند، نیروی لازم جهت چرخش فرمان تامین نشده و فرمان سفت میشود.
- خرابی سنسورها: همانطور که در بخشهای قبل اشاره کردیم، سنسورها از اجزای اصلی سیستم فرمان برقی هستند که به تشخیص مواردی همچون سرعت خودرو، زاویه چرخش فرمان و فشار فرمان میپردازند. حال اگر سنسورها از کار افتاده و خراب شوند، احتمال نقص در سیستم فرمان برقی و سفت شدن فرمان نیز افزایش پیدا میکند.
- نقص در واحد کنترل: واحد کنترل سیستم فرمان الکتریکی، به دریافت اطلاعات از سنسورها پرداخته و عملکرد موتور الکتریکی را کنترل میکند. در صورت بروز نقص در واحد کنترل هم عملکرد سیستم فرمان برقی تحت تاثیر قرار گرفته و فرمان سفت میشود.
آشنایی با فرمان برقی خودرو با دوره جامع گلپانیا
اگر قصد دارید با سیستم فرمان برقی خودرو بیشتر آشنا شوید و شخصا به عیبیابی و تعمیر این سیستم بپردازید، میتوانید از دوره آموزشی فرمان برقی گلپانیا استفاده نمایید. این دوره شامل تمام مباحث مرتبط با فرمان برقی خودرو است. به طوری که دانشجویان پس از شرکت در این دوره میتوانند وارد بازار کار شوند و از این طریق کسب درآمد نمایند.
جمع بندی
فرمان برقی از انواع فرمانها است که در بسیاری از خودروهای امروزی مشاهده میشود. این فرمانها از مزایای زیادی از جمله سهولت در استفاده، صرفهجویی در مصرف سوخت و حساسیت و کنترل دقیق برخوردار هستند. برای همین بهترین عملکرد را برای خودروها ارائه کرده و سبب رانندگی با لذت و سهولت بیشتر میشوند.