خودرو دارای سنسورهای مختلفی است که به محض روشن شدن خودرو، شروع به کنترل جنبههای مختلف عملکرد خودرو میکنند. سنسورها اطلاعات مورد نیاز را به ECU یا واحد کنترل الکترونیکی خودرو ارسال میکنند تا راننده نسبت به وضعیت خودرو اطلاع پیدا کند. یکی از مهمترین سنسورهای خودرو، سنسور موقعیت میل سوپاپ است که در ادامه مطلب با این سنسور بیشتر آشنا شده و به وظایف و نحوه عملکرد آن اشاره خواهیم داشت.
آشنایی با سنسور موقعیت میل سوپاپ
سنسور موقعیت میل سوپاپ که به آن سنسور میل بادامک هم گفته میشود، از قطعات و سنسورهایی است که در خودروهای نسل جدید استفاده میشود. این سنسور موقعیت میل سوپاپ را شناسایی میکند. سنسور موقعیت میل سوپاپ در بخش انتهایی میل سوپاپ قرار داشته و شامل یک المنت و یک قطعه نیمه هادی است که جریان از آن عبور میکند.
سنسور موقعیت میل سوپاپ، مکمل سنسور دور موتور است. سنسور دور موتور موقعیت میل لنگ را اندازهگیری کرده و به طور لحظهای آن را گزارش میدهد. در کنار آن هم حسگر میل بادامک موقعیت لحظهای میل سوپاپ را اندازه گرفته و اطلاعات آن را در اختیار ECU قرار میدهد. واحد کنترل الکترونیکی خودرو با پردازش اطلاعات دریافت شده، دستورات لازم جهت تنظیم زمان جرقهزنی در موتور را صادر میکند.
هدف از به کارگیری سنسور موقعیت میل سوپاپ در خودرو چیست؟
در خصوص اهداف به کارگیری سنسور موقعیت میل سوپاپ در خودروها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- شناسایی احتراق ناقص
- تعیین موقعیت پیستون از طریق کنترل میل سوپاپ
- تنظیم عملکرد سیستم جرقهزنی خودرو با زمانبندی صحیح
سنسور موقعیت میل سوپاپ چه وظایفی دارد؟
- تعیین موقعیت سیلندر
- کنترل کوئل و انژکتورها جهت عملکرد در مد ترتیبی و زمانبندی مناسب
- شناسایی سیلندرها برای جرقه و پاشش در مراحل مختلف
- شناسایی احتراق ناقص و تعیین آوانس جرقه جهت جلوگیری از ضربه یا کوبش موتور
ساختار حسگر موقعیت میل سوپاپ
سنسور موقعیت میل سوپاپ شامل یک المنت و یک قطعه نیمه هادی است. مدار الکتریکی آن هم دارای سوکت سه پایه بوده که پایه 1 برای تغذیه ولتاژ 12 ولت یا 5 ولت مثبت، پایه 2 برای ارسال سیگنال با دامنه مربعی شکل جهت شناسایی سیلندرها و پایه 3 برای سیم اتصال بدنه است.
سنسور موقعیت میل سوپاپ با جریان الکتریکی مغناطیسی، فرآیند انتقال پیام را انجام میدهد. میل سوپاپ دارای یک برآمدگی در محل نصب است که با حرکت این برآمدگی از مقابل سنسور، سطح فاز میدان مغناطیسی تغییر پیدا میکند. در این شرایط سیگنال ارسال شده به ایسیو هم تغییر مییابد.
نحوه عملکرد سنسور موقعیت میل سوپاپ
مکانیزم عملکرد سنسور موقعیت میل سوپاپ بر اساس اصل هال است. اثر هال یکی از قوانین فیزیک است که در اثر قرار گرفتن یک جسم در میدان مغناطیسی ایجاد میشود. چرخ دندهای که بر روی میل سوپاپ قرار دارد، با حرکت میل سوپاپ شروع به چرخش میکند. برخورد واحد اندازهگیری سنسور با این چرخ دنده، سبب تغییر ولتاژ کانکتور میشود. سیگنال تغییر ولتاژ هم به طور مستقیم به ECU ارسال میشود. ایسیو با دریافت این سیگنال، از موقعیت لحظهای میل سوپاپ اطلاع پیدا کرده و بر اساس آن دستورات لازم را صادر میکند.
دلایل خرابی سنسور موقعیت میل سوپاپ
سنسور موقعیت میل سوپاپ همچون سایر سنسورها و قطعات خودرو در معرض خرابی قرار دارد. حال از آنجایی که این سنسور بر روی بدنه بلوک سیلندر و نزدیکی میل بادامک قرار دارد، بر اثر ضربات سنگین ناشی از تصادف دچار آسیب و خرابی میشود. علاوه بر این مشکلات سیمکشی میان این حسگر و ECU میتواند سبب عدم کارکرد صحیح سنسور شود. از دیگر دلایل خرابی سنسور موقعیت میل سوپاپ باید به اتصال کوتاه و قطع شدن سیم اشاره کرد. در صورتی که سنسور میل بادامک خراب شود، در اغلب موارد قابلیت تعمیر نداشته و باید تعویض گردد.
نشانههای خرابی سنسور موقعیت میل سوپاپ
در خصوص علائم خرابی سنسور موقعیت میل سوپاپ باید به موارد زیر اشاره کرد:
- استارت نخوردن خودرو
- روشن شدن چراغ چک موتور
- شتاب نگرفتن خودرو
- ریپ زدن خودرو
- افزایش مصرف سوخت
- بالا نرفتن دور موتور با گاز دادن
- خاموش و روشن شدن موتور در حین حرکت به صورت متناوب
البته موارد اشاره شده تنها به خرابی سنسور موقعیت میل سوپاپ مربوط نبوده و ممکن است مشکل مربوط به بخش دیگری از خودرو باشد. برای همین اگر یک یا چند مورد از علائم اشاره شده را مشاهده کردید، بهتر است برای بررسیهای بیشتر به تعمیرگاه مراجعه کنید. توجه داشته باشید که خرابی سنسورها میتواند زمینه آسیب دیدن قطعات اساسی موتور را فراهم آورد. از این رو به وضعیت سنسور موقعیت میل سوپاپ و سایر سنسورها توجه داشته باشید و در صورت لزوم برای تعویض آنها اقدام نمایید.
نحوه عیبیابی سنسور میل بادامک
برای عیبیابی سنسور موقعیت میل سوپاپ باید موقعیت قرارگیری آن بر روی بدنه بلوک سیلندر را پیدا کنید و سپس به بررسی سیمکشی میان این سنسور و ECU بپردازید. برای شناسایی مشکل میتوانید از اهم متر استفاده کنید تا بتوانید قطعی احتمالی موجود در سیمکشی را به خوبی تشخیص دهید. علاوه بر این محل اتصال سیمکشی سنسور و ایسیو را با دقت بررسی کنید تا بتوانید وقوع اتصال کوتاه را تشخیص دهید. اختلاف پتانسیل میان سنسور و ECU باید چیزی در حدود 5 ولت باشد که این مقدار را هم میتوان اندازهگیری کرد. لازم به اشاره است که تمام اقدامات باید در حالی که موتور خاموش است، انجام شوند.
راهکار دیگر جهت عیبیابی سنسور موقعیت میل سوپاپ، بررسی ولتاژ الکتریکی سیگنال ارسالی از سنسور به ECU است. برای این کار باید موتور را خاموش کرده و سپس کابل اندازهگیری سنسور موقعیت میل سوپاپ را به یک اسیلوسکوپ متصل کرد. در صورتی که بر روی نمایشگر دستگاه یک موج مربعی شکل به نمایش درآید، یعنی سنسور میل بادامک سالم است. در غیر این صورت یعنی سنسور آسیب دیده و باید تعویض گردد.
جمع بندی
در این مطلب در سایت گلپانیا با یکی از سنسورهای مهم خودرو یعنی سنسور موقعیت میل سوپاپ آشنا شدیم و به وظایف و نحوه عملکرد آن پی بردیم. سنسور موقعیت میل سوپاپ نقش مهمی در حفظ ایمنی خودرو دارد و سالم بودن آن بسیار مهم است. برای همین با توجه به علائم خرابی سنسور موقعیت میل سوپاپ، نسبت به وضعیت آن اطمینان پیدا کرده و در صورت لزوم آن را تعویض نمایید. در صورت نیاز به آمووزش های فرمان برقی و دوره های جامع سوخت رسانی می توانید این دوره ها را از مجموعه گلپانیا تهیه نمایید.